Time Code

ေနာက္တစ္ခု ဆက္ၾကည့္ရေအာင္ File Size တဲ့။ ဘယ္ေလာက္ရွိလဲ။ 6.25 Megabyte ရွိတယ္။ ဒါျပႆနာမရွိဘူး။ သူၾကိဳက္သလိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Total Duration ကဘယ္ေလာက္လဲ 00: 00: 00: 28 တဲ့။ Time Code ကိုေျပာတာ။
အခုကၽြန္ေတာ္သင္ေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္းဟာ Digital Video Editing တစ္ခုတည္းလုပ္ဖို႕ သက္သက္မဟုတ္ပါဘူး။ 2D Effect ေတြပဲလုပ္လုပ္၊ 3D Animation ေတြပဲလုပ္လုပ္၊ တစ္ေနရာ နဲ႕ တစ္ေနရာကို File ေတြကို ဘယ္လိုပဲသယ္သယ္၊ ဘယ္လိုပဲပို႕ပို႕ Technology ေတြ Theory ေတြကို တကယ္နားလည္တယ္ဆိုရင္ အခက္အခဲဆိုတာ မရွိႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
Duration ကဘာတဲ့လဲ။ 00: 00: 00: 28။ ၄ပိုင္း။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ နာရီၾကည့္တဲ့အခါမွာ နာရီနဲ႕ မိနစ္ ႏွစ္ကန္႕ပဲပါတယ္။ ေရွ႕ဆက္ျပီး အလုပ္လုပ္ၾကတဲ့အခါမွာ အဲဒီပံုစံနဲ႕ အလုပ္လုပ္ၾက ရပါမယ္။ ဒီဟာကို SMPTE Time Code လို႕ေခၚပါတယ္။ အခ်ိန္ကိုမွတ္သားတဲ့စနစ္ပါ။ SMPTE စနစ္ပါ။ သူ႕မွာ နာမည္ရွိပါတယ္။ SMPTE Time Code ဆိုရင္ အကန္႕၄ကန္႕ခြဲေရးတာကို ေျပးျမင္ ရပါမယ္။ SMPTE ဆိုတာ Society of Motion Picture & Television Engineers လို႕ေခၚတဲ့ ရုပ္ရွင္နည္းပညာ အင္ဂ်င္နီယာအဖဲြ႕ကေန တီထြင္ထုတ္လုပ္လိုက္တဲ့ စနစ္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ သူကဘာေျပာလဲဆိုရင္ ဒီေလာကသားေတြ ဒီစနစ္နဲ႕ အလုပ္လုပ္လို႕ရွိရင္ အရမ္းအဆင္ေျပပါ တယ္တဲ့။ ဒီစနစ္မွာ ေနာက္ဆံုးဟာဘာလဲဆိုေတာ့ Frame လို႕ေခၚတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက Second ေနာက္တစ္ခုက Minute ၊ ေနာက္တစ္ခုက Hours ။ ျပင္ကလူတစ္ေယာက္ဟာ Frame ဆိုတာကို မသိႏိုင္ပါဘူး။ အနည္းဆံုး Second ေလာက္ပဲသိႏိုင္ပါတယ္။ သူတို႕ဟာ အခ်ိန္ရဲ႕ခြဲျခား သတ္မွတ္မႈကို Second အထိပဲ သိႏိုင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕အလုပ္လုပ္တဲ့အခါမွာ တစ္စကၠန္႕ ဆိုတာအရမ္းမ်ားေနပါတယ္။ Second ရဲ႕ေနာက္ကြယ္မွာ Frame ဆိုတာရွိပါတယ္။ Frame ဆို တာဘယ္လိုဖြဲ႕စည္းထားသလဲဆိုေတာ့ ၃၀နဲ႕ဖဲြ႕စည္းထားပါတယ္။ Second ဆိုတာ ၆၀ နဲ႕ဖြဲ႕စည္း ထားပါတယ္။ Minute ကလည္း ၆၀ နဲ႕ ဖြဲ႕စည္းတယ္။ နာရီကေတာ့ Infinity အဆံုးအဆမရွိ ဖြဲ႕စည္းႏိုင္တယ္။ ၂၄ နာရီကို တစ္ရက္လို႕မေျပာေတာ့ဘူး။ နာရီက ၾကိဳက္သလိုသြားလို႕ရတယ္။
စကၠန္႕ေျခာက္ဆယ္မွာ တစ္မိနစ္၊ မိနစ္ေျခာက္ဆယ္မွာ တစ္နာရီ။ ဒီစကၠန္႕ေျခာက္ဆယ္ ထဲက တစ္စကၠန္႕စာဟာ Frame ၃၀ စာနဲ႕ညီမွ်ပါတယ္။ အဲဒါဟာ ရုပ္ရွင္သေဘာတရားကို အေျခခံျပီးေတာ့ ထြက္လာတာပါ။ ရုပ္ရွင္ရဲ႕ သေဘာတရားကဘာလဲဆိုေတာ့ လက္လႈပ္တဲ့လႈပ္ ရွားမႈကို ျမင္ၾကည့္လိုက္ပါ။ ဒါဟာ တစ္စကၠန္႕ၾကာခ်င္ၾကာမယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္လႈပ္တဲ့လႈပ္ရွားမႈ ဟာ ဘာလဲဆိုေတာ့ တစ္ဆက္တစ္စပ္တည္းျဖစ္ေသာ ရုပ္ေသပံုေပါင္း ၃၀ ကို အစီအစဥ္တက် ဆက္ထားတာျဖစ္တယ္။ အဲဒီလုိ တစ္ဆက္တည္းလုပ္လိုက္တဲ့အခါမွာ ရုပ္ရွင္တစ္ခုျဖစ္သြားတယ္။ တစ္စကၠန္႕စာလႈပ္ရွားမႈျဖစ္သြားတယ္။ တစ္စကၠန္႕စာမွာ အစီအစဥ္တက်ျဖစ္ေသာ ရုပ္ေသပံုေပါင္း ၃၀ ဆက္ထားတာျဖစ္တယ္။ Frame ဆိုတာ အဲဒါကိုေျပာတာ။ ရုပ္ရွင္ဆိုတာလည္း ရုပ္ေသကို အေျခခံတာျဖစ္တယ္။ ဒါဟာ Time Code ျဖစ္ပါတယ္။ Time Code ကိုမွတ္သားတဲ့အခါမွာ Go To ၄ မိနစ္၊ ၁၅ Second နဲ႕ ၁၈ Frame ကိုသြားခ်င္တယ္ဆိုရင္ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ၄ မိနစ္၊ ၁၅ စကၠန္႕နဲ႕ ၁၈ ဖရိန္ဆိုတာ Time Code နဲ႕ေရးလို႕ရွိရင္ ဒီလိုထြက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Go To မွာ 00 ေတြသြားရိုက္ေနစရာမလိုဘူး။ Go To မွာ 4. 15. 18 လို႕ရိုက္ထည့္လိုက္တာနဲ႕ ၄ မိနစ္၊ ၁၅ စကၠန္႕နဲ႕ ၁၈ ဖရိန္ ကိုသြားပါတယ္။ တကယ္လို႕မ်ား 18 လို႕ ႏွစ္လံုးထဲရိုက္လိုက္ရင္ Frame ကို ရည္ညႊန္းပါတယ္။ 18. 0 ဆိုရင္ Second ကိုရည္ညႊန္းပါတယ္။ 18.0.0 ဆိုရင္ Minute ကိုရည္ညႊန္းပါတယ္။ 18.0.0.0 ဆိုရင္ Hour ကိုရည္ညႊန္းပါတယ္။ ကိုယ္သြားမယ့္ေနရာဟာ စကၠန္႕လား၊ မိနစ္လား၊ ဖရိန္လား ဆိုတာသတိထားရမယ္။ ရုပ္ရွင္မွာေတာ့ ႏွစ္နာရီေက်ာ္တာရွားပါ တယ္။ နာရီကိုထည့္မစဥ္းစားနဲ႕။ စကၠန္႕ေတြ၊ မိနစ္ေတြ၊ ဖရိန္ေတြကိုေတာ့ အတိအက်သြားႏိုင္မွ အလုပ္လုပ္လို႕ျဖစ္မယ္။
ဒါေပမယ့္ ခုနေျပာတဲ့ တစ္စကၠန္႕စာကို ဖရိန္ သံုးဆယ္ခြဲျခားလိုက္တယ္ဆိုတဲ့ဟာက ရုပ္ရွင္နည္းပညာရဲ႕အေျခခံအက်ဆံုး ခဲြျခမ္းမႈတစ္ခုပဲျဖစ္တယ္။ လႈပ္ရွားမႈတိုင္းမွာ ပံုသံုးဆယ္ရွိ တယ္လို႕ မွတ္ယူလို႕မရဘူး။ အဲဒါဘာေျပာတာလဲဆိုေတာ့ Base လုပ္တယ္လို႕ေခၚတယ္။ Base on 30 Frame Per Second လို႕ေခၚတယ္။ တစ္စကၠန္႕မွာ ဖရိန္သံုးဆယ္ပါတယ္ဆိုတဲ့ Base ထား တာ။ ေျပာရရင္ ရုပ္ရွင္ျပေနတဲ့ ဖလင္ေပါ့။ သမၼတတို႕၊ ေနျပည္ေတာ္တို႕မွာျပေနတဲ့ ဖလင္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဒီမွာၾကည့္ေနတဲ့ NTSC ဗီဒီယိုေခြ၊ PAL ဗီဒီယိုေခြေပါ့။ အဲဒါေတြကို ကြန္ပ်ဴတာနဲ႕ တြက္ခ်က္ၾကည့္လို႕ရွိရင္ ရုပ္ရွင္ဟာ တစ္စကၠန္႕စာကို ၂၄ ဖရိန္စာရွိပါတယ္။ 24 Frame Per Second ရွိပါတယ္။ အေသမွတ္ပါ။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ Professional ဗီဒီယိုလမ္းေၾကာင္းျဖစ္တဲ့ NTSC ဟာ 29.97 Frame Per Second ရွိပါတယ္။ PAL ဟာ 25 Frame Per Second ရွိပါတယ္။ လူသံုး တအားနည္းတဲ့ SECAM ဆိုတဲ့ စနစ္ေလးဟာလည္း 25 Frame Per Second ရွိပါတယ္။
ဒီလိုအခ်ိန္ေတြကို ခြဲျခားထားတဲ့စနစ္ကို Frame Rate လို႕ေခၚပါတယ္။ တစ္စကၠန္႕မွာပါဝင္ ေနေသာႏႈန္းထားေပါ့။ ဖလင္က တစ္စကၠန္႕မွာ ၂၄ ပံုရွိတယ္။ တစ္စကၠန္႕စာျမင္ရတိုင္း ၂၄ပံုသြား တယ္။ NTSC ဟာ ခုန ၃၀ ကို အေျခခံျပီးေတာ့ အမီလိုက္ဖို႕ၾကိဳးစားေပမယ့္ ေနာက္ဆံုးဖရိန္မွာ .၃ ျပတ္က်န္ခဲ့ျပီးေတာ့ 29.97 ဆိုတဲ့ Frame Per Second ကိုရရွိပါတယ္။ PAL နဲ႕ SECAM ဟာ PAL ေအာက္စက္ထဲမွာ SECAM ေခြထည့္ဖြင့္ၾကည့္ရင္ Color မပါပါဘူး။ Black & White ျဖစ္ေန တတ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သိပ္ကိုနည္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ့္တစ္သက္မွာ ေတာင္အာဖရိက ကလာတဲ့ ေဆးပညာနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ SECAM ေခြ တစ္ေခြပဲေတြ႕ဖူးပါတယ္။ တစ္စကၠန္႕မွာ ဖရိန္ ေပါင္း ၃၀ ရွိတဲ့ ဖြဲ႕စည္းမႈနဲ႕ တစ္စကၠန္႕မွာ ပံုေပါင္း ၂၄ ပံုရွိတဲ့ ဖြဲ႕စည္းမႈ ဘယ္ဟာက ပိုျပီးေတာ့ လႈပ္ရွားမႈ ပိုျပီးေတာ့ ညက္ေညာႏိုင္သလဲ။ တကယ္လို႕ တစ္စကၠန္႕ကို 5 Frame ပဲရွိတယ္ဆိုရင္ လႈပ္ရွားလိုက္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုဟာ ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕မျမင္ရေတာ့ဘူး။ တစ္စကၠန္႕ရဲ႕လႈပ္ရွားမႈ ကို ငါးပံုပဲျမင္ရမွာ။ အဲဒီလႈပ္ရွားမႈက ထစ္သြားတာေပါ့။ သံုးဆယ္ေပၚမွာ အေျခခံထားတဲ့ စနစ္တစ္ ခုမွာ ဖလင္ေပၚမွာ ၂၄ ပံုပဲျမင္ရတဲ့အခါက်ေတာ့ ေျခာက္ပံုေတာင္ေလ်ာ့သြားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဖလင္ကို လႈပ္ရွားမႈညက္ေညာပါ့မလားလို႕ တြက္လို႕မရဘူး။ ဖလင္ဟာလည္း သူ႕ဟာသူ လႈပ္ရွား မႈေတြ ညက္ေညာတာပဲ။ ဥပမာေျပာရရင္ မီးလံုးတစ္ခုကို မ်က္စိနဲ႕ စိုက္ၾကည့္လိုက္တယ္။ ျပီးေတာ့ မ်က္စိမွိတ္ျပီး ဟိုဘက္ကို လြဲလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီမီးလံုးအလင္းေရာင္ဟာ မ်က္စိထဲမွာ က်န္ခဲ့မယ္။ အဲဒါကို ရုပ္ရွင္ပညာမွာ Persistent Vision (အျမင္က်န္သေဘာတရား) ေခၚတယ္။ ရုပ္ပံုတစ္ခုကို မ်က္စိထဲမွာ ဖ်တ္ခနဲျမင္လိုက္ရျပီးလို႕ရွိရင္ အဲဒီရုပ္ပံုဟာ ေခါင္းထဲမွာ ေတာ္ရံုတန္ရံု နဲ႕ေပ်ာက္မသြားပါဘူး။ အဲဒါကို အျမင္က်န္သေဘာတရားလို႕ေခၚပါတယ္။ ရုပ္ရွင္ျပတယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုျပသလဲ။ တစ္ဆင့္ခ်င္းစဥ္းစားၾကည့္ရေအာင္။ ေရွ႕မွာ ပိတ္ကားၾကီးရွိတယ္။ အလယ္မွာ လူေတြထိုင္ေနၾကတယ္။ အဲဒီေနာက္ကေနျပီးေတာ့ ရုပ္ရွင္ Projector ၾကီးေတြနဲ႕ ဖလင္ဟာေဒါင္ လိုက္ဆင္းပါတယ္။ ရုပ္ရွင္ဖလင္နဲ႕ ဓါတ္ပံုဖလင္က Size အတူတူပါပဲ။ ဖလင္သားနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုခ်င္း မတူပါဘူး။ ဓါတ္ပံုက ေဘးတိုက္သြားတယ္။ ရုပ္ရွင္ဖလင္က်ေတာ့ အရွည္လိုက္သြားတယ္။ အေပၚ ကေနေအာက္ကိုဆင္းတယ္။ Projector ရဲ႕အေရွ႕မွာ ရုပ္ရွင္ဖလင္ဟာ အလိပ္လိုက္ တစ္ကြက္ ခ်င္းက်တယ္။ တစ္ကြက္ကို အရမ္းကိုလင္းအားေကာင္းတဲ့ Xenon မီးနဲ႕ ထိုးလိုက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အရုပ္ဟာ ပိတ္ကားမွာ သြားျပီးေတာ့ေပၚေနမယ္။ ျပီးရင္ ေနာက္တစ္ပံုျပတယ္။ ျဖတ္ဆို တစ္ခ်က္ထိုးတယ္။ ပိတ္ကားမွာ ေနာက္တစ္ပံုေပၚတယ္။ အဲလို မွိတ္တုတ္မွိတ္တုတ္မီးေတြနဲ႕ သြားေနတာျဖစ္ေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕မ်က္စိထဲမွာ ပထမဆံုးပံုကို ျမင္ရျပီးေတာ့ မေပ်ာက္ေသးခင္ မွာ ဒုတိယပံုဟာ ဝင္လာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕မ်က္စိမွာ ရုပ္ပံုေတြကို တစ္ဆက္တစ္စပ္ တည္းညက္ေညာစြာ ျမင္ရတယ္။
တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ရုပ္ရွင္ဖလင္ဟာ တစ္ဆက္တစ္စပ္တည္းသြားေနတာ မဟုတ္ဘူး။ မွိတ္တုတ္မွိတ္တုတ္နဲ႕ သြားေနတာ။ အဲဒီမီးဟာ ၂၄ ခါ စဥ္ဆက္မျပတ္ထြက္ေနတာ။ ဟိုးအရင္က အဲဒီမီးေတြကို ကာဗြန္ေခ်ာင္းေတြနဲ႕ လုပ္ရတယ္။ နယ္ကရုပ္ရွင္ျပဇာတ္ေတြဟာ အဲဒီလိုပဲ။ မီးခိုး ေတြဘာေတြထြက္တယ္။ မီးခိုးထြက္ဖို႕ ေခါင္းတိုင္ေတြဘာေတြထားရတယ္။ အေနာက္ကေန ကာဗြန္ေခ်ာင္းၾကီးကိုထိုးျပီးေတာ့ မီးရႈိ႕ရတယ္။ အဲဒီကာဗြန္ေခ်ာင္းကိုမီးရႈိ႕တဲ႕မီးအားဟာ တအား ထြက္တယ္။ တအားစူရွေနေအာင္ ထြက္တယ္။ အဲဒီမီးအားကို ေရွ႕ကအလင္းတံခါးနဲ႕ မီးကို တစ္ခ်က္ခ်င္းေပၚေအာင္လုပ္ေပးတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္း အဲဒါမရွိေတာ့ပါဘူး။ နယ္ရုပ္ရွင္ရံုေတြမွာ ပဲက်န္တယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းစက္သစ္ေတြမွာ သမၼတတို႕၊ ေနျပည္ေတာ္တို႕ စက္သစ္ေတြမွာ xenon လို႕ေခၚတဲ့ Electro Cathode Ray နဲ႕သြားတဲ့ Cube ေတြပါ။ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ Frame Rate ရဲ႕ သေဘာတရားကိုေျပာခ်င္တာပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ကြန္ပ်ဴတာမွာ Base လုပ္ေတာ့ဘာနဲ႕ လုပ္လဲ။ 30 Frame နဲ႕ Base လုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္တမ္း Export ျပန္ထုတ္ျပီဆိုရင္ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ Format ရဲ႕ Frame Rate ကို Setting မွာေပးရမယ္။ ကိုယ္ဘာနဲ႕ျပန္တြက္ခ်င္သ လဲေပါ့။ NTSC Format နဲ႕ ျပန္ထြက္ခ်င္တာလား။ PAL နဲ႕ ျပန္ထြက္ခ်င္တာလား။ ကိုယ္ထြက္ခ်င္ တဲ့ Format ကို Frame Rate ေပးရမယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ Ferry.mov ေလးရဲ႕ Frame Rate ဟာ ဘယ္ေလာက္ရွိလဲ။ 15 Frame Per Second ပဲရွိတယ္။ သူဟာတစ္စကၠန္႕မွာ ဆယ့္ငါးပံုပဲရွိတယ္။ အဲဒီလို Movie ကို Play ၾကည့္လိုက္ရင္ အျပင္ကလို ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕ မျမင္ရဘူး။ နည္းနည္း ေလးထစ္ျပီးေတာ့ ျမင္ရတယ္။ အဲဒီလို Movie ေလးကို NTSC နဲ႕ တြက္ခ်င္ရင္ Final Export မွာ NTSC ရဲ႕ Frame Rate ကိုထည့္ေပးရမယ္။ PAL နဲ႕ထြက္ခ်င္ရင္ PAL ရဲ႕ Format ကိုရုိက္ထည့္ ေပးရမယ္။ အဲဒီသေဘာေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။Frame Rate နဲ႕ ဆက္ႏြယ္ျပီးေတာ့ Time Code ဆိုတာသိသြားျပီ။ Time Code နဲ႕ဆက္ႏြယ္ျပီးေတာ့ Frame Rate ဆိုတာ သိသြားျပီ။ Frame Rate ေတြေပၚမွာ အလုပ္လုပ္တဲ့အခါ Sensitive Time လို႕ေခၚတဲ့ ကိုယ္သြားခ်င္တဲ့ေနရာကို Go To ရိုက္ျပီးေတာ့ ဘယ္လိုသြားရမယ္ဆိုတာလည္းသိသြားျပီ။